سیستم ایمنی بیش از حد فعال - تور هند ارزان

مترجم: رزیتا ملکی زاده

منبع:راسخون

سیستم ایمنی بیش از حد فعال (Overactive Immune System) شرایطی است که در آن سیستم ایمنی بدن به طور غلط عمل نموده و به سلول ها و بافتهای خود بدن حمله می کند. این امر منجر به درد و التهاب در ناحیه مورد حمله واقع شده، می گردد و حمله مزمن و دائمی به بخشهای بدن منجر به ایجاد آلرژی های مختلف و بیماری های خود ایمنی می گردد.

سیستم ایمنی بدن ما بخش مهمی از بدن می باشد به این دلیل که مسئول دفاع از بدن در مقابل حملات انواع ویروس های مضر، باکتری ها و دیگر میکروارگانیسم ها است. سیستم ایمنی بدن شامل شبکه ای پیچیده از سلول های سفید خون، آنتی بادی ها و فاکتورهای ایمنی است که در زمان آسیب دیدگی، بدن را درمان و التیام بخشیده و از آن در مقابل سرطان و عفونت محافظت می کند. این سیستم مانند حصار یک خانه عمل می کند و بدن را از مهمانهای ناخوانده ای مانند میکروب ها و آلاینده ها دور نگه می دارد. با این حال، زمان هایی وجود دارد که این خط دفاعی از جهت خود منحرف شده و شروع به حمله به خود بدن می کند. این حالت مانند آن می ماند که شما سربازانی در اختیار دارید که برای کشورتان می جنگند و به دلایل عجیبی متزلزل گشته و شروع به آتش گگرددن به مردمان کشور خود می کنند. این شرایط که در آن سیستم ایمنی، بدن را با دشمن اشتباه گرفته و شروع به حمله به آن می کند، سیستم ایمنی بیش از حد فعال نامند. که یکی از نگران کننده ترین مسائل مربوط به سلامت در کشورهایی مانند نیوزیلند و استرالیا به تعداد می رود.

علل بیش از حد فعال شدن سیستم ایمنی

سیستم ایمنی بیش از حد فعال چیزی جز سوء عملکرد سیستم ایمنی بدن نیست که بعلاوه به آن خود ایمنی یا بیماری خود ایمنی گویند. یک سیستم ایمنی بیش از حد فعال شده منجر به ایجاد آلرژی و اختلالات خود ایمنی به دلیل عدم تعادل در سلول های سفید خون بدن و سایر فاکتورهای ایمنی می گردد. این عدم تعادل ناشی از بیش فعالی اجزاء و مؤلفه های ایمنی و به هنگام عدم پیروزیت این مؤلفه ها در تمایز بین دشمن و سلول های بدن خود می باشد. این بیش فعالی منجر به تخریب بافت های مختلف بدن، تغییراتی در عملکرد اندام ها و حتی رشد غیر طبیعی این اندامها می گردد.

سیستم ایمنی بیش از حد فعال، پس از مدتی، منجر به بروز بیماری های خود ایمنی همانند ام اس، که در آن سیستم ایمنی بدن به غلاف میلین حمله می کند، و هم ورم مفاصل، که در آن سیستم ایمنی به غشاء سینوویال واقع در بین مفاصل حمله ور می گردد، می گردد. بیماری های خود ایمنی دیگر، لوپوس، پسوریازیس فیبرومیالژیا، بیماریهای التهابی روده، و غیره را شامل می گردد. با این حال، دلیل دقیق اینکه چرا عملکرد سیستم ایمنی مختل می گردد، هنوز ناشناخته است. اگرچه ژنتیک یکی از دلایل آن است، اما تمامی کسانی که دچار این بیماری می شوند، دارای دلیل پیشین سیستم ایمنی بیش از حد فعال در خانواده نبوده اند. داشتن استرس، مسمومیت شیمیایی، هورمون ها و عفونتها، از عوامل دیگری هستند که تصور می گردد به این مشکل منجر می گردد. با این حال، تا به امروز نتایج قطعی از تحقیقات انجام شده، بدست نیامده است.

بیماری های ناشی از سیستم ایمنی بیش از حد فعال

انتشار اتوآنتی بادی ها یا خودپادتن ها، که به بافت ها و اندام های خود بدن حمله می کنند منجر به ایجاد بیماری های سیستم ایمنی بیش از حد فعال می گردد.که بعلاوه تحت اسم بیماری های خود ایمنی شناخته می شوند، و بیش از 80 بیماری مختلف مزمن در اثر سیستم ایمنی بیش از حد فعال رخ می دهد. این بیماری ها بعلاوه می توانند به دو دسته طبقه بندی شوند: بیماری خود ایمنی سیستمتیک و بیماری خود ایمنی موضعی.

بیماری های خود ایمنی سیستمیک

این بیماری ها جزء آندسته بیماری های خود ایمنی بوده که چندین اندام مختلف بدن را تحت تأثیر قرار می دهند و تنها به یک دستگاه محدود نمی شوند. نمونه های بیماری های خود ایمنی سیستمتیک به قرار ذیل است:

آرتریت روماتوئید

این بیماری خود ایمنی شامل آسیب بخش های مختلف بدن، به خصوص مفاصل است. این بیماری موجب التهاب مزمن مفاصل و در نتیجه تخریب دائمی خود شده، و بدین طریق فرد در دراز مدت دامنه حرکتی خود را از دست می دهد. با این حال، آرتریت روماتوئید تنها به آسیب مفاصل محدود نمی گردد. این بیماری بعلاوه پوست، خون، ریه ها، کلیه ها، و غیره را تحت تأثیر قرار می دهد. علائمی که معمولاً از این بیماری مشاهده می گردد عبارتند از: خستگی، درد و خشکی مفاصل، از دست دادن اشتها، و غیره. علائم این بیماری ممکن است با گذشت زمان ظاهر و ناپدید شوند. هنگامی که این علائم ناپدید می شوند، گفته می گردد که این بیماری در حال بهبودی است. با این حال، این بهبودی ها دیده می گردد که با خود فاز یا مرحله عود را به همراه دارند به گونه ای که در این فاز بیماری مجدداً فعال می گردد.

لوپوس اریتماتوس سیستمیک

این بیماری خود ایمنی دیده شده است که بافت های مختلف و اندام های داخلی مانند کلیه ها، قلب، ریه ها، مفاصل، و غیره را تحت تأثیر قرار می دهد. مشاهده شده است که این بیماری معمولاً در زنان بیشتر از مردان رخ می دهد و موجب التهاب مفاصل، پوست، سلول های خون و سایر بخش های بدن می گردد. تشخیص این بیماری کار بسیار سختی است، تنها به این دلیل که با علائم دیگر بیماری ها تطابق دارد. این علائم آنقدر عمومی و کلی می باشند که متخصص زمانی بیشتری را صرف تشخیص آن خواهد نمود. حدس هایی وجود دارد که لوپوس اریتماتوس سیستمیک و آرتریت روماتوئید هم با یکدیگر مرتبط می باشند. به منظور کنترل این علائم کورتیکواستروئیدها و داروهای ضد مالاریا تجویز می گردد.

سندرم شوگرن

این بیماری خود ایمنی بوسیله آسیب غدد فراوری کننده رطوبت مانند غدد بزاقی، غدد اشک آور، و غیره معین می گردد. نوع خاصی از سلول های سفید خون (لنفوسیتها) به طرز غیرعادی در این غدد تجمع یافته و از انجام عملکرد آنها در فراوری اشک، بزاق، و غیره جلوگیری می کنند. به همین دلیل است که افرادی که مبتلا به این سندرم می باشند، از خشکی دهان و خشکی چشم رنج می برند. بعلاوه دیده شده است که مهبل (واژن)، پوست و بینی هم خشک می شوند. مجدداً این عارضه زنان را بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار می دهد. در آزمایشات تشخیصی، میزان فراوری اشک مورد آنالیز قرار می گیرد، هرچند، تشخیص این بیماری بسیار سخت است.

اسکلرودرمی

دیده می گردد که در این بیماری خود ایمنی، پوست و بافت های همبند سخت می شوند. روی پوست تکه های خشک ایجاد می گردد که با گذشت زمان ضخیم تر و سخت تر می شوند. این اختلال بافت همبند، شامل فراوری بیش از حد تارهای کلاژن می باشد که در نتیجه منجر به زخم پوست و ضخیم شدن آن می گردد. هنگامی که تکه های پوست به وسیله این بیماری شکل گیرند تحت اسم اسکلرودرمی موضعی شناخته می گردد، با این حال، هنگامی که اندامی مانند قلب، کلیه ها، ریه ها، و غیره تحت تاثیر قرار بگیرند به آن اسکلرودرمی سیستمیک گویند. زنان در سنین باروری دیده شده است که بیشتر از مردان تحت تأثیر این بیماری قرار می گیرند.

سندرم گیلن باره

این سندرم بر سیستم عصبی محیطی تأثیر می گذارد. به این دلیل که سیستم عصبی محیطی، مغز و نخاع را به مابقی بدن متصل می سازد، آسیب وارده به سیستم عصبی محیطی مانع از انتقال سیگنال های عصبی می گردد. بنابراین، پیغام ها از مغز پیروز نمی شوند به عضلات رفته و شخص قادر به انجام عملنمودهای حرکتی نخواهد بود. بنابراین، افراد حس خارش و بی حسی را در دست ها، پاها، و غیره تجربه می کند. این سندرم بیماری خود ایمنی نادری است و دیده می گردد که منجر به فلج بدن می گردد.

علاوه بر بیماری های مذکور، دیگر بیماری های خود ایمنی، واسکولیت سیستمیک، گرانولوماتوز وگنر و تب روماتیسمی می باشند.

بیماری های خود ایمنی موضعی

این بیماری ها آندسته بیماری های خود ایمنی هستند که مشاهده گشته به طور خاص یک اندام و یا ناحیه موضعی بدن انسان را تحت تأثیر قرار می دهند.

بیماری آدیسون

گاهی اوقات اتفاق می افتد که غدد آدرنال واقع در بالای کلیه ها، به میزان کافی هورمون های آدرنال (کورتیزول و آلدوسترون) را به دلیل آسیب در ساختار آنها (قشر آدرنال) فراوری نمی کنند. این آسیب دیدگی قشر آدرنال می تواند به وسیله اتو آنتی بادی (پادتن مضر) یا عفونت، خونریزی، سرطان، و غیره بوجود آمده باشد. دیده می گردد که این بیماری هم مردان و هم زنان را به طور یکسان تحت تأثیر قرار می دهد. مشکل اصلی با این بیماری آن است که اغلب زمانی تشخیص داده می گردد که 70 تا 80 درصد از قشر خارجی از بین رفته باشد، به این دلیل که این زمان مبین بیماری است. جهت کنترل علائم این بیماری کورتیکواستروئیدهای جایگزین به بیمار داده می گردد.

مالتیپل اسکلروزیس

در این بیماری، غلاف میلین اطراف سلول های عصبی آسیب دیده، در نتیجه بر انتقال پیغام های عصبی در مغز، نخاع و مابقی سیستم عصبی مرکزی تأثیر می گذارد. از آنجا که انتقال عصبی کند می گردد، فرد با مشکلاتی در رابطه با حرکت، از دست دادن بینایی، بی حسی، سرگیجه، و غیره روبرو می گردد. به منظور تشخیص این بیماری، ممکن است پزشک پونکسیون کمری و اسکن MRI را بر روی بیمار انجام دهد. در حالی که هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد، به منظور کنترل علائم آن دارو به بیمار داده می گردد. دیده می گردد که این بیماری زنان را بیشتر از مردان تحت تأثیر قرار می دهد.

میاستنی گراویس

برای آنکه حرکات عضلانی و مکانیکی اتفاق افتند، سلول های عصبی احتیاج است که پیغامهای عصبی را از مغز به سلول های عضلانی برده و سبب وقوع عمل مورد نظر شوند. در این اختلال عصبی و عضلانی، سلول های عضلانی قادر به دریافت پیغامها و سیگنال ها از سلول های عصبی نبوده و در نتیجه موجب ضعف عضلانی می گردد. ارتباط هایی میان غده تیموس و این بیماری وجود دارد، با این حال، هنوز معین نشده که دقیقاً این بیماری چیست. اگرچه این اختلال عمدتاً عضلات مخطط یا ارادی را تحت تأثیر قرار می دهد، اما دیده می گردد که بعضی عضلات غیر ارادی چشم، دهان، و غیره هم تحت تأثیر این بیماری قرار می گیرند.

دیابت نوع 1

گفته می گردد افرادی که بدن شان به میزان کافی انسولین فراوری نمی کند، از دیابت نوع 1 رنج می برند. این بیماری خود ایمنی سلول های بتا فراوری کننده انسولین در لوزالمعده را از بین می برد و در طول یک دهه یا بیشتر، تمام سلول های بتا به وسیله اتو آنتی بادیها نابود می شوند. بنابراین، افرادی که مبتلا به این نوع دیابت می باشند بایستی مادام العمر انسولین دریافت کنند. معمولاً، دیده می گردد که دیابت نوع 1 در دوران کودکی اتفاق افتاده و درمان مادام العمر پیش می رود.

بیماری گودپاسچر

در این بیماری خود ایمنی، اتوآنتی بادی ها، کلاژن موجود در آلوئول ریه ها و گلومرول کلیه را از بین می برند. این امر منجر به آسیب ریوی و کلیوی می گردد. بسیاری از موارد، هر دو اندام تحت تأثیر قرار می گیرند، با این حال، در بعضی از افراد یک اندام تحت تأثیر قرار گرفته و آسیب می بیند. مشاهده می گردد که بیماری گودپاسچر مردان را بیشتر از زنان تحت تأثیر قرار می دهد. تشخیص این بیماری مستلزم آنالیز صداهای غیرعادی ریه بوده که بیانگر آسیب ریوی است و یا احتباس مایعات، وجود خون یا پروتئین در ادرار، و غیره که نشان از آسیب کلیوی می دهد. اقدامات درمانی در قالب پلاسما و تجویز داروی کورتیکواستروئید انجام می گیرد.

بعضی بیماری های خود ایمنی موضعی دیگر، کولیت اولسراتیو، بیماری کرون، بیماری گریوز، تیروئیدیت هاشیموتو، کم خونی خطرناک، و غیره را شامل می گردد.

با این حال، بیماری هایی وجود دارند که در هر دو دسته قرار می گیرند، به این دلیل که به یک دستگاه حمله نموده، اما این توانایی را دارند که به اندام های همسایه هم حمله ور شوند. اغلب دیده می گردد که افراد تحت تأثیر بیش از یک بیماری خود ایمنی قرار می گیرند. به اسم مثال، بیماری که از کلانژیت اسکلروزان رنج می برد، بعلاوه در او دیده شده است که تحت تأثیر کولیت اولسراتیو هم قرار گرفته است و یا فردی که مبتلا به بیماری آدیسون است عمدتاً دیده می گردد که تحت تأثیر دیابت نوع 1 هم قرار می گیرد.

علائم سیستم ایمنی بیش از حد فعال

هنگامی که اندام های سیستم ایمنی بدن به سلول ها و بافت های خود بدن حمله می کنند، منجر به التهاب موضعی در ناحیه ای می گردد که حمله در آنجا واقع شده و ممکن است به علائم مختلف مرتبط بیانجامد. به اسم مثال، چنانچه سیستم ایمنی بدن در حالت ناکارآمدی خود به غشاء سینوویال در مفاصل حمله کند، آنگاه التهاب در این مفاصل همراه با درد رخ می دهد. با ادامه یافتن حمله، منجر به آرتریت گشته و فرد علائم آرتروز زودرس را تجربه خواهد نمود. بنابراین اصولاً علائم شامل درد و التهاب در ناحیه مورد حمله واقع شده است. تب، درد عضلانی، سرگیجه و خستگی هم معمولا جزء علائمی هستند که در بیماری خود ایمنی مشاهده می شوند.

درمان سیستم ایمنی بیش از حد فعال

بیماری های سیستم ایمنی با ترکیبی از آزمایشات خون و یافته هایی از معاینات فیزیکی، سابقه بیمار و روش های مبتنی بر تحقیق مانند عکس برداری اشعه X، و غیره تشخیص داده می شوند. با این حال، تشخیص این بیماری ها به خصوص در مراحل اولیه بیماری بسیار سخت است، به این دلیل که علائم و اطلاعات بدست آمده از آزمایشات ممکن است برای رسیدن به هرگونه نتیجه گیری، به میزان کافی معین و روشن نباشند.

تا همین اواخر، متداول ترین درمان هایی که برای سیستم ایمنی بیش از حد فعال بکارگرفته می شد، تجویز استروئید، شیمی درمانی و داروهای مهم سرکوب کننده ایمنی بودند. با این حال، این داروها عوارض جانبی مختلفی دربرداشته و مضر بودن آنها برای بدن به اثبات رسیده بود. جدیدترین، درمان های مؤثر تنها آن قسمت از سیستم ایمنی بدن را مورد هدف قرار می دهند که دچار نقص عملکردی شده اند. آنها این کار را با مسدود کردن مولکول های خاصی در جهت التهابی انجام می دهند. پیوند سلول های بنیادی خونساز اتولوگ (HSCTs) معین شده است که امیدوار کننده ترین اقدام جهت رسیدن به بهبودی طولانی مدت از این بیماری های خود ایمنی است. این پیوند شامل از بین بردن سلول های ناکارآمد از سیستم ایمنی بدن و جایگزینی آنها به وسیله سلول های تازه است.

بیماری های خود ایمنی حدود 5٪ تا 8٪ از مردم را تحت تأثیر قرار می دهند، که در حدود 75% بیماری های خود ایمنی در زنان رخ می دهد و چهارمین دلیل منجر به ناتوانی در زنان به تعداد می فرایند. علاوه بر این، محققان دانشگاه لستر اسم می کنند که سیستم ایمنی بدن بیش از حد فعال می تواند موجب شروع سرطان گردد. از آنجا که بیماری های خود ایمنی تا به امروز هیچ درمان خاصی ندارند، تمام این زنان تا خاتمه عمر خود این بیماری دردناک را به دوش می کشند. تنها کاری که این بیماران می توانند انجام دهند، پیروی از یک رژیم غذایی مخصوص سیستم ایمنی بیش از حد فعال و مصرف داروهایی مانند داروهای ضد التهابی و استروئید برای کاهش درد می باشد.

/ج

منبع: راسخون