بنای موسوم به چهارطاقی سمیران، حمام بوده است - تور هند ارزان

به گزارش خبرنگاران به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، محمدرضا رضایی کلج، سرپرست کاوش ­های باستان شناسی سمیران امروز دوشنبه با اعلام این خبر گفت: بیشتر پژوهشگران در نگاشته ­های خود بنای موسوم به چهارطاقی، را به سبب دارا بودن چهار ورودی در چهار سوی آن، چارطاقی نامیده اند.

او اضافه کرد: در آنالیز های سطحی که پیرامون این اثر انجام گرفت باستان شناسان به شواهد و آثاری برخورد کردند که به منظور معین کردن کارکرد واقعی آن، انجام کاوش های باستان شناختی در این مکان ضروری به نظر می رسید.

این باستان شناس گفت: بنابراین با در نظر دریافت این موضوع و نیز با هدف یاری به تهیه و تکمیل پرونده ثبت جهانی آن، برنامه پژوهشی مربوط به بنای چارطاقی سمیران تهیه و پس از دریافت مجوزهای قانونی لازم به مرحله اجرا درآمد.

او توضیح داد: پس از تهیه تصاویر از ترانشه های موجود و پاک سازی محدوده، عملیات کاوش و پی گردی در بخش شمالی بنای پیش گفته آغاز شد.

به گفته سرپرست هیات باستان شناسی، ترانشه ها در شیب تپه ای با بافت دانه های ریگی و آهگی از شمال به جنوب قرار دارند.

رضایی کلج گفت: در آغازین روز های کاوش در ترانشه A1 و در لایه های سطحی، ساختار ضعیفی از یک دیوار سنگی با ملات سست گل وآهگ و اندکی خاکستر در کناره جنوب خاوری ترانشه آشکار شد و بخش شمالی آن به سبب بلندی کوه پس از برداشتن آوار سنگ و آهگ به بستر طبیعی برخورد کرد.

او اضافه کرد: در ترانشه میانه که با عنوان A2 نامگذاری شده بود، لایه ضخیمی از خاک سوخته و خاکستر به دست آمد که در بخش زیادی از سطح شمالی ترانشه گسترده شده و ژرفای این لایه میان 10 تا 20 سانتی متر متغیر بود.

او گفت: پس از برخورد با این لایه، مستند سازی لازم انجام و سپس بخش جنوبی مورد کاوش نهاده شد.

این باستان شناس اضافه کرد: با کاوش در این بخش آثاری از یک حوضچه آهگی به دست آمد که با کنج سازی در ضلع جنوب باختری آن، لوله سفالی (تنپوشه) کار گذاشته شده بود که آب را به داخل مخزنی در جنوب راهنمایی می کرد.

سرپرست هیات کاوش توضیح داد: کشف این آثار به لحاظ معین کارکرد بنا، اهمیت ویژه ای داشته و نشان می دهد برخلاف دیدگاه بسیاری از پژوهشگران که بنای مورد نظر را چهارتاقی می دانسته اند؛ دارای کارکردی خدماتی (حمام) بوده است.

او گفت: در خاک برداری صورت گرفته از این ترانشه ها، تعدادی سفال های ساده و لعابدار (مربوط به سده های ششم و هفتم هجری قمری و اواخر اسلامی)، تکه های شیشه و استخوان نیز به دست آمد.

کاوش های باستان شناسی سمیران با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری صورت گرفته است.

سمیران یا شمیران نام دژ وشهری بسیار معروف بوده که در نگاشته های تاریخ نویسانی مشهور مانند یاقوت­حموی، مقدسی، ظهیر الدین مرعشی، حسین لاهیجی، ناصرخسرو، ابودلف وکسروی ازآن یاد شده است. خاندان کنگریان یا آل مسافر شاخه ای از دیلمی ها بودند که در حدود سال های 387-304 هجری- قمری در این منطقه فرمانروایی داشته اند.

مجموعه آثارتاریخی- فرهنگی شهر سمیران که در منطقه تارم سفلی قزوین و در حوزه شمالی رودخانه قزل اوزن نهاده شده؛ به سبب نوع اثر، سبک معماری و استفاده از مصالح بوم آورد در برپایی آنها همواره از صندلی مهمی در میان پژوهشگران برخوردار بوده است.

در این مجموعه آثاری با کارنمودهای گوناگون امنیتی و سیاسی، مذهبی، تجاری و خدماتی به توضیح زیر دیده می شود.

1-دژ سمیران : بر اساس شواهد تاریخی و نگاشته های برخی ازپژوهشگران ، بنای قلعه سمیران که به احتمال به دوره پیش از اسلام باز می شود در دوره اسلامی اهمیت ویژه ای یافته و همواره به عنوان کانون توجه حکومت های گوناگون اسلامی نهاده شده؛ پس از گذران دورانی پر فراز و نشیب تا واپسین سده نهم هجری قمری زنده و پویا بوده است.

2-برج های آرامگاهی : در منطقه سمیران از باختر به سوی خاور چهار برج وجود دارد که همگی آن ها بر نقشه هشت ضلعی در اندازه های گوناگون راسخ بوده و در برپایی آن ها از سنگ و آجر استفاده شده است. ورودی این برج ها به طور معمول از سمت جنوب ، شمال و جنوب باختر است .

3-سه بنای گنبد خانه ای: برخی از پژوهشگران این بناها را مقابر چهار گوشه و حمام های اسلامی نام برده اند که هیچیک کتیبه یا مدرکی دال بر تاریخ ساخت ندارند. پوشش بناهای مذکور در سالیان اخیر فرو ریخته واز بین رفته است.

4-بنای امامزاده قاسم: این بنا به سالی که معین نیست در محل بنام امامزاده قاسم معروف شده است. پیرامون بنا در دو سوی شمالی و خاوری، گورستانی به قدمت یک سده که نشانی از مردگان سال های گذشته هم در آن دیده می شود، نهاده شده است. بنای امامزاده قاسم شامل بقعه - اتاق مرکزی - رواق واتاق جنوب شرقی است.

5-بنای موسوم به چهار طاقی : این اثر که از آن به عنوان چهار طاقی یاد نموده اند در جنوب امامزاده قاسم واقع شده است. ورودی جنوبی این بنا به همراه پوشش گنبدی آن فرو ریخته و بنا بر نقشه مربعی شکل راسخ است.