شام آخر غنی در واشنگتن! - تور هند ارزان

اشرف غنی و جو بایدن رؤسای جمهوری افغانستان و ایالات متحده در ملاقات خود در کاخ سفید بر خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان تا 11 سپتامبر تأکید کردند و بایدن هم بیان کرد که مردم افغانستان خودشان باید برای سرنوشت خود تصمیم بگیرند و اقدام نمایند. با این حال بعد از این ملاقات گفته شد که این احتمال وجود دارد که بخش کوچکی از نظامیان آمریکایی حتی پس از 11 سپتامبر 2021 هم در افغانستان باقی بمانند. این اولین ملاقات غنی و بایدن بود و با توجه به تحولاتی که در افغانستان جریان دارد بعید نیست که آخرین ملاقات آن ها هم باشد.

طعنه آمیز اینکه اشرف غنی کتابی درباره چگونگی نجات کشور های شکست خورده نگاشته و اکنون باید نشان دهد که چگونه می توان کشوری را از فروپاشی نجات داد. در آستانه سفر غنی به واشنگتن، روزنامه وال استریت ژورنال گزارشی از مقام های اطلاعاتی و نظامی آمریکا منتشر کرد و در آن هشدار داد که پس از خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان، دولت این کشور حدود شش ماه بعد سقوط خواهد نمود.

غنی هم برای جلوگیری از پیشروی عجیب شبه نظامیان طالبان، تداوم حمایت اقتصادی ایالات متحده پس از خروج نیرو های ناتو از این کشور و مهم تر از همه گرفتن تضمین از بایدن برای جلوگیری از سقوط حکومت افغانستان به دست طالبان به واشنگتن سفر نموده است. از ماه آوریل و زمانی که بایدن برنامه خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان را از ماه می به 11 سپتامبر تغییر داد، بیش از 80 منطقه این کشور به دست طالبان افتاده است. این فرایند در هفته گذشته سرعت نگران نماینده ای گرفت و نزدیک به 40 منطقه افغانستان تنها در هفت روز تحت کنترل شبه نظامیان طالبان عایدی. با اینکه بسیاری از نیرو های افغان شجاعانه در برابر آن ها می جنگند، اما تعداد زیادی از نظامیان افغان به علت عدم پشتیبانی یا کمبود مهمات تسلیم طالبان می شوند یا به سادگی مواضع خود را رها می نمایند.

الیس لابوت، استاد روابط بین الملل و ستون نویس فارن پالسی می نویسد: اشرف غنی اشتباهات زیادی داشت و در قدرت گرفتن طالبان نقشی انکارناپذیر ایفا کرد. شیوه رهبری و رفتار غنی با ارتش به تضعیف روحیه نیرو های افغان منجر شده و این امر به نوبه خود به قدرت گرفتن طالبان یاری نموده است. با وجود عقب ماندگی های نظامی، غنی فرماندهان بخش های امنیتی را تغییر داد و دو بار وزیر کشور را عوض کرد و اخیرا هم وزیر دفاع و رئیس ستاد کل ارتش را جایگزین کرد. بیش از نیمی از افرادی که اکنون در سمت های مهم امنیتی و نظامی افغانستان حضور دارند، بیش از آنکه تجربه نظامی داشته باشند، افرادی سیاسی هستند و فقدان تجربه کافی نظامی به شکست های متعدد در برابر طالبان انجامیده است. برای یک نمونه می توان به مشاور امنیت ملی اشرف غنی اشاره نمود. حمدالله محیب بدون تجربه نظامی یک مرکز فرماندهی در شورای امنیت ملی افغانستان ایجاد نموده و فرماندهان منطقه ای و فرماندهان پلیس را با وجود اعتراض رهبران محلی تغییر داده است.

اختیارات محیب به مقدار ای گسترده است که می تواند جزئیات اعزام نیرو ها به منطقه ها مختلف افغانستان را معین کند. مقام های نظامی ائتلاف به رهبری ایالات متحده نگران اند که محیب فراتر از اختیارات و توانایی های خود عمل کند و قدرت ارتش را که روزبه روز کمتر تمایل دارد تا برای حفظ حکومت غنی بجنگد، تضعیف کند. در چنین وضعیتی طالبان از خلأ قدرت و ناتوانی و بی تجربگی در سطوح امنیتی و نظامی دولت غنی استفاده نموده و قصد احیای خلافت اسلامی خود را دارد.

اشتباهات غنی

طالبان تنها یکی از تهدید های وجودی است که غنی با آن دست و پنجه نرم می نماید. تهدید های دیگر را عمدتا شخص غنی آفریده است. بایدن هم مانند فرماندهان ارشد نظامی آمریکا معتقد است غنی با مقاومت در برابر کوشش ها با هدف متحدکردن کشور برای توافق صلح، فرصت های زیادی را برای سرانجام دادن به ده ها سال جنگ داخلی هدر داده است. از زمانی که ایالات متحده قصد خود را برای ترک افغانستان در بهار سال جاری بیان کرد، گروهی از چهره های صاحب نفوذ در افغانستان در کوشش اند تا یک شورای رهبری ملی را به ریاست اشرف غنی تشکیل دهند و رهبرانی همفکر او را که خواستار مدرن کردن افغانستان و ایجاد جبهه ای واحد علیه طالبان هستند، به این شورا وارد نمایند.

چنین اجماع ملی ای نه تن ها به اسم ابزار مهمی برای تبادل نظر های صلح خواهد بود بلکه ایالات متحده هم از تشکیل آن حمایت می نماید. این شورا با چنین مشخصاتی از مهم ترین ابزار های حمایتی دولت غنی محسوب می گردد، اما نکته عجیب اینکه اشراف غنی به علت اینکه نگران قدرت یافتن غیر قابل کنترل این شورا ست تا به امروز با تشکیل آن مخالفت نموده است.

مقام های ارتش آمریکا در گذشته هم هشدار داده بودند که اشرف غنی در درک مسائل و چالش های مهم مشکل دارد و این نقص می تواند دردسر های زیادی برای افغانستان ایجاد کند. یکی از خواسته های غنی در سفر به واشنگتن این است که با استناد به خروج قریب الوقوع آمریکا از افغانستان، حمایت واشنگتن برای تقویت ارتش این کشور و افزایش یاری های نظامی از جمله تقویت نیروی هوایی و ارسال مهمات و سلاح و بعلاوه آموزش نظامیان افغان را به دست آورد.

اما در این میان دو مشکل عظیم وجود دارد؛ اول اینکه افزایش حمایت نظامی واشنگتن از دولت کابل نباید خلاف توافق ایالات متحده و طالبان باشد و نکته دوم هم این است که کنگره مانع عظیمی در جهت ارسال تسلیحات نظامی به افغانستان است. دموکرات ها و جمهوری خواستار کنگره بار ها نگرانی خود را نسبت به ارسال تسلیحات نظامی پیشرفته به افغانستان و افتادن این تسلیحات به دست طالبان اعلام نموده اند.

شاید در این میان تنها بتوان به تغییرات جامعه افغانستان از دهه 90 میلادی و شروع سلطه طالبان برای نخستین بار بر این کشور امیدوار بود. جامعه افغانستان در این مدت تغییرات زیادی داشته و طالبان هم نمی خواهد به گونه ای بر این کشور حکمرانی کند که منجر به یک حمله نظامی دیگر مشابه سال 2001 گردد.

نگاه ایالات متحده به اشرف غنی را می توان در همان گزارش نهاد های نظامی و اطلاعاتی جست وجو کرد. اگر واشنگتن نسبت به توانایی غنی برای رهبری بر افغانستان در مدت کوتاه شش ماهه تردید دارد، منطقی نیست که بخواهد بر حمایت از او برای مدتی طولانی سرمایه گذاری کند.