آرامگاه خشایارشا در فرسایش - تور هند ارزان

به گزارش خبرنگاران، به نقل از خبرگزاری ایسنا، این اظهارات حمید فدایی عضو هیأت علمی پژوهشکده حفاظت و بازسازی آثار تاریخی فرهنگی و مدیر پیشین پایگاه جهانی تخت جمشید در دومین نشست از پنل های تخصصی کنفرانس بین المللی تبادل تجربیات حفاظت و بازسازی در ایران و روسیه مطرح شد.

این نشست با مدیریت تاتیانا چرنیایوا رییس انجمن بازسازیگران روسیه برگزار گردید و در آن موضوعات حفاظت و معرفی یادمان های معماری و باستان شناسی دوره گلدن هورد، حفاظت و باززنده سازی میراث تاریخی و معماری مجموعه برج های جمهوری چچن فدراسیون روسیه و پژوهش، مستندنگاری و حفاظت از میراث سنگی در پارسه (آرامگاه خشایارشا در نقش رستم) آنالیز شد.

عضو هیأت علمی پژوهشکده حفاظت و بازسازی آثار تاریخی در این نشست، از پژوهش، مستندنگاری و حفاظت از میراث سنگی در پارسه (آرامگاه خشایارشا در نقش رستم) گزارشی داد و گفت: سرزمین گسترده پارس، جلگه مرودشت همیشه مورد توجه شاهان و جلوه گاه هنر دیرین صخره نگاری ساسانی و هخامنشی بوده و یکی از غنی ترین و ارزشمندترین مجموعه های آثار صخره ای ایران از سه دوره عیلامی، هخامنشی و ساسانی در محوطه نقش رستم گرد آمده است.

فدایی با بیان اینکه امروزه کیفیت بهترِ حفظ و نگهداری از این آثار، به مطالعه و شناخت ارزش های تاریخی، فرهنگی و نکات فنی آنها وابسته است و پرداختن به ویژگی ها و ارزش های فنی و تاریخی فرهنگی میراث صخره ای از جمله مواردی به شمار می رود که در فرآیند حفاظت باید مورد توجه قرار گیرد، گفت: متاسفانه میراث صخره ای نقش رستم در محیط طبیعی باز خود در طول سده ها دچار فرسایش شده و بخشی از مطالعات صورت گرفته در این محوطه و از جمله مطالعات آزمایشگاهی و آنالیز های ژئوفیزیک به منظور شناخت روند تخریب بستر آهکی محوطه، نشان دهنده ابعاد کیفی و کمی فرسایش وارده به این میراث سنگی است.

عضو هیأت علمی پژوهشکده حفاظت و بازسازی آثار تاریخی فرهنگی با ارائه پیشینه ای از حفاظت و بازسازی آثار سنگی در منطقه تخت جمشید و نقش رستم در طول چند دهه گذشته، مطالعات و اقدامات برای حفاظت بهینه محوطه را مورد آنالیز قرار داد و اظهار کرد: نتایج آخرین اقدامات حفاظتی صورت گرفته روی آرامگاه خشایارشا در نقش رستم، که در طول چند سال گذشته و در قالب پایگاه میراث جهانی تخت جمشید به انجام رسیده است، واکاوی می گردد. مطالعات صورت گرفته در این محوطه از سال 1396 تا کنون به وسیله گروهی متشکل از متخصصان حفاظت و بازسازی، متخصص شیمی، باستان شناس، کتیبه شناس، مستندنگار و نقشه بردار، متخصص عمران، زمین شناس و متخصص بیولوژی در محوطه نقش رستم صورت گرفته است.

فدایی در ادامه با ارائه روش و نتایج حاصل از مستندنگاری محوطه، نتایج مطالعات آزمایشگاهی و ارائه و انجام الگویی از آسیب نگاری روی آسیب های وارده به آرامگاه خشایارشا، گفت: نتایج مطرح شده تا به امروز برای اقدامات درمانی این میراث به عنوان یکی از مهمترین آثار صخره ای کشور راهشگا بوده است.

گزارش مدیر پیشین پایگاه جهانی تخت جمشید از فرسایش و آسیب هایی که به آرامگاه خشایارشا و نقش رستم واردشده، درحالی ارائه شده است که به تازگی بعضی رسانه ها تصاویری از شکاف ها و آسیب های ناشی از نشست و فرونشست زمین در این بنا و محوطه تاریخی منتشر نموده اند و با استناد به مطالعات تخصصی دانشگاه شیراز در سال های 2021 تا 2023 به وسیله دانشگاه شیراز تایید شده که تمام دشت مرودشت درگیر فرونشست شده و شکاف های بسیار عظیمی در سطح زمین دشت مرودشت به پهنای نیم متر تا 70 سانتی متر ایجاد شده است. حفر چاه های غیرمجاز و استفاده بی رویه از آب های زیرزمینی اصلی ترین عامل تشدید فرونشست زمین عنوان شده است.

نقش رستم، در نزدیکی مرودشت در استان فارس واقع شده که آرامگاه تعدادی از شاهان هخامنشی احتمالا داریوش بزرگ، خشایارشا، اردشیر یکم و داریوش دوم در آن قرار گرفته است. آرامگاه خشایارشا از جمله مکان هایی است که به دلیل شدت فرسودگی، سال هاست درحال بازسازی است.

شکاف زمین در نقش رستم

در ادامه کنفرانس بین المللی تبادل تجربیات حفاظت و بازسازی در ایران و روسیه، سوتلانا پرسووا مدیر مرکز تحقیقات معماری و بازسازی، دانشیار گروه بازسازی، بازسازی میراث معماری و مبانی معماری دانشگاه دولتی معماری و مهندسی کازان روسیه نیز در تشریح موضوع حفاظت و معرفی یادمان های معماری و باستان شناسی دوره گلدن هورد، گفت: معماری شهرهای گلدن هورد که در مدت زمان کوتاهی پدید آمد و با فروپاشی دولت به همان سرعت از بین رفت، منعکس کننده فرآیندهای فرهنگی جهانی است.

او ادامه داد: یک بنای تاریخی منحصر به فرد، که شامل سازه های معماری حفظ شده این دوران است، مجموعه تاریخی و باستان شناسی بولگار است که در لیست میراث فرهنگی و طبیعی جهانی یونسکو قرار داده شده است.

پرسووا گفت: این سایت شاهدی استثنایی بر قدرت و کیفیت تمدن بولگار است که در قرن 10 تا 15 میلادی بر منطقه رودخانه ولگا تسلط داشت و این گزارش به معرفی ویژگی های بناهای دوره گلدن هورد در قرن 13 تا 14 میلادی در قلمرو شهرک بولگار، روش های حفاظت از آنها و روینمودهای ارائه پرداخته است.

تامیرلان سولتاگیرف بازسازیگر ارشد بنا در روسیه درباره حفاظت و باززنده سازی میراث تاریخی و معماری مجموعه برج های جمهوری چچن فدراسیون روسیه، آنالیز انواع سازه ها در مجموعه برج های جمهوری چچن، آنالیز تکنولوژی و فرآیند ساخت برج ها و مجموعه های برج در دوران باستان، آنالیز فن آوری و روند اقدامات بازسازیی در محوطه های میراث فرهنگی و آنالیز محوطه های میراث فرهنگی، مجموعه برج هایی که کارهای تحقیقاتی و طراحی در آن ها برای آینده نزدیک برنامه ریزی شده است و بعلاوه انجام یکسری اقدامات اضطراری، سخن گفت.